Ο Φόβος της Βαρβαρότητας
Οι «εκπολιτιστικές» μέθοδοι που χρησιμοποίησαν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις για την καθυπόταξη των επιτόπιων κοινωνιών στον αποικιακό χώρο, προκάλεσαν ένα κύμα ανησυχίας στις μακρινές και ευημερούσες μητροπόλεις. Τι θα γινόταν άραγε στην περίπτωση που η αγριότητα αυτών των συγκρούσεων περνούσε στην «πολιτισμένη» πλευρά του πλανήτη;
Η υπόθεση δεν ήταν καθαρά υποθετική καθώς η απειλή ενός ενδο-ευρωπαϊκού πολέμου, είτε μεταξύ εθνών, είτε εσωτερικού, μεταξύ κοινωνικών τάξεων, στοίχειωνε την ισχυρή Ευρώπη. Το γεγονός ότι κόντευε να κλείσει ένας ολόκληρος αιώνας από την εποχή των ναπολεόντειων πολέμων χωρίς να υπάρξουν στη Γηραιά Ήπειρο συρράξεις παρόμοιου μεγέθους και διάρκειας, ελάχιστα παρηγορούσε τους Ευρωπαίους. Ο κόσμος τους εξάλλου συνεχώς άλλαζε, όχι μόνο στις παρυφές του κόσμου αλλά και στο εσωτερικό της ηπείρου, όπου η ενοποίηση της Ιταλίας και της Γερμανίας, μετέβαλε δραματικά τον πολιτικό χάρτη.
Ο δημόσιος περί ειρήνης λόγος συμπορευόταν την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα με τις θεωρίες που υμνούσαν την πολιτιστική και πνευματική, φυλετική σε τελευταία ανάλυση, ανωτερότητα των Ευρωπαίων. Παρά τους ανταγωνισμούς που χώριζαν τις πρωτεύουσες, διακρινόταν μια κοινή αντίληψη ως προς τη διαφορά των λευκών Ευρωπαίων από τον υπόλοιπο κόσμο. Το ζητούμενο ήταν να μη συμβούν τα όσα συνέβαιναν στον κόσμο μέσα στο λίκνο του πολιτισμού, την ίδια την Ευρώπη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Netz Reviel, Barbed Wire. An Ecology of Modernity, Wesleyan University Press, 2010.
https://militaryhistorynow.com/2014/01/08/barbed-wire-war-how-one-farmers-innovation-changed-the-battlefield/- Razac Olivier, Barbed Wire: A Political History, The New Press, 2002 και η ελληνική μετάφραση Ραζάκ Ολιβιέ (μτφρ. Διονύσης Παπαδουκάκης), Πολιτική ιστορία του συρματοπλέγματος. Το λιβάδι, το χαράκωμα, το στρατόπεδο, Βάνιας Θεσσαλονίκη, 2008.
- Εξειδανικευμένη αφήγηση της «σουδανικής περιπλοκής» και του ρόλου του Βρετανού στρατηγού Γκόρντον (σκοτώθηκε στην άλωση του Χαρτούμ στα 1885) στο,
https://www.youtube.com/watch?v=dN1ZGGfHw_M&spfreload=10&ab_channel=rowlesfamily- Επίσης ενδεικτική η κινηματογραφική προσέγγιση στη μάχη του Ομντουρμάν στο,
https://www.youtube.com/watch?v=N8uySPOKqRM&spfreload=10&ab_channel=RickDavi
Όπου, για παράδειγμα, απαξιώνεται ο ρόλος του πυροβολικού και των πολυβόλων στη σύγκρουση.
- Green Dominic, Three Empires on the Nile: The Victorian Jihad, 1869-1899, Free Press, 2007.
- Scott James Brown (editor), The Hague Conventions and Declarations of 1899 and 1907, Carnegie Endowment for International Peace, Oxford University Press, 1915.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
- https://archive.org/details/hagueconventions00inteuoft
- https://avalon.law.yale.edu
The Laws of War, Hague Conference of 1899.